Een prikkelbare darm kan erg vervelende klachten geven. Zeker wanneer je hier elke dag last van hebt en je soms niet meer weet door welk eten het nu weer komt. Ben je het ook zat? We geven je 8 voedingstips die passen in een PDS-dieet.
Wat is het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)?
Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een overkoepelende term voor chronische darmklachten door een verstoring in het maag-darmkanaal. Het klachtenpatroon verschilt per persoon, hoewel ze vaak voorkomen in de dikke darm.
Veelvoorkomende symptomen van PDS zijn:
- Problemen met de ontlasting (verstoppingen, diarree of wisselend)
- Opgezette buik door gasvorming
- Winderigheid
- Buikkrampen
- Buikpijn
Waar de verstoring van het maag-darmkanaal vandaan komt is niet altijd duidelijk.
Een aantal (mogelijke) oorzaken van PDS zijn:
- Er gaat iets mis in de communicatie tussen de hersenen en darmen
- De darmwand is beschadigd, bijvoorbeeld na een ontsteking of voedselvergiftiging
- De samenstelling van de darmbacteriën wijkt af
- Er is erfelijke aanleg
Recente ontwikkeling in onderzoek naar PDS
In 2021 ontdekten onderzoekers van de Katholieke Universiteit Leuven dat er sprake is van een afwijkende immuunrespons in de darmen. Mestcellen activeerden nadat patiënten voedingsmiddelen toegediend kregen die geassocieerd zijn met PDS, zoals tarwe en melk.[r]
Mestcellen spelen een rol in de allergiereactie en zorgen voor het vrijgeven van histamine. Een stof die heel belangrijk is voor ons immuunsysteem, maar bij grotere hoeveelheden klachten geeft. Zo worden ook de bekende allergiereacties als uitslag, jeuk en zwelling door histamine veroorzaakt.
We hopen voor iedereen die kampt met PDS dat deze ontdekking snel leidt tot een efficiëntere behandeling, die op dit moment vooral gericht is op dieetaanpassingen en klachtmanagement.
Bestaat er een algemeen PDS-dieet?
Omdat de klachten en triggers per persoon zo sterk kunnen verschillen, bestaat er niet één perfect PDS-dieet dat voor iedereen werkt. Een PDS-dieet stel je daarom eigenlijk zelf op (of met behulp van een diëtist) door je klachten en triggers in kaart te brengen.
Een bekende methode is het eliminatiedieet waarbij je 6 weken lang bepaalde groepen koolhydraten (suikers die van nature in voedingsmiddelen voorkomen) vermijdt. Na deze periode ga je ze één voor één herintroduceren en ervaren hoe je lichaam daarop reageert.
Een andere optie is om een periode een eetdagboek bij te houden. Wat eet je, om welke tijd eet je het, wat voor klachten ervaar je, en hoe laat? Deze informatie gebruik je vervolgens om verbanden te leggen tussen je klachten en wat je eet.
PDS-dieet voedingstips
Hoewel ze niet wetenschappelijk bewezen zijn, zorgen de volgende voedingstips bij veel mensen voor verlichting van hun klachten. Ze vormen daarom een uitstekende basis voor jouw unieke PDS-dieet.
1. Eet vezelrijk
We kennen twee soorten vezels, oplosbaar en niet-oplosbaar. Oplosbare vezels noemen we ook wel prebiotica en voeden de goede bacteriën in je darmen. Je vindt ze in groenten, fruit en peulvruchten. Let er wel op dat deze voedingsmiddelen vaak ook koolhydraten bevatten die juist klachten geven.
Niet-oplosbare vezels worden niet verteerd maar nemen vocht op waardoor dunne ontlasting verstevigt en harde ontlasting versoepelt. Je vindt ze in volkorenproducten, graanproducten, noten en zaden.
2. Drink water bij elke maaltijd
Vezels hebben vocht nodig om hun werk te doen. Een goede ontlasting is dus afhankelijk van je vochthuishouding. Drink daarom elke keer als je wat eet een glas water of een kop thee.
3. Vermijd alcohol
Alcohol tast zowel de leefomgeving als de samenstelling van je darmbacteriën aan, terwijl je die juist optimaal wilt hebben.[r]
4. Eet en drink minder zuivel
Zo’n 12 procent van de Nederlanders heeft een lactose-intolerantie.[r] Lactose is een type koolhydraat dat van nature in zuivel voorkomt en bij veel mensen darmklachten veroorzaakt. Sommige zuivelproducten bevatten iets minder lactose en worden daarom soms iets beter verdragen. Dit zijn bijvoorbeeld zure melkproducten zoals kwark en yoghurt, en harde kazen.
5. Let op met spicy gerechten
Rode pepers, chili, curry’s en sambal: ze smaken heerlijk maar worden meestal niet goed verdragen door mensen met een prikkelbare darm. Pepers bevatten namelijk capsaïcine, een stof die bij mensen met een prikkelbare darm voor meer pijn kan zorgen. Zij hebben vaak meer van een bepaald type zenuwvezel dat pijn registreert.[r]
6. Let op met zoetstoffen en suikervervangers
Sorbitol, maltitol, xylitol en isomalt zijn voorbeelden van polyolen, suikervervangers die van nature ook in paddenstoelen en bomen voorkomen. Omdat ze een minder calorieën hebben dan suiker worden ze vaak als zoetstof toegevoegd aan suikervrije producten. Bij een hogere inname kunnen ze bij zowel gezonde mensen als PDS patiënten darmklachten veroorzaken, hoewel dit bij PDS sneller schijnt te gebeuren.[r]
7. Eet minder ui, knoflook en prei
Deze voedingsmiddelen bevatten veel fructanen, een type koolhydraat dat door mensen met PDS niet goed wordt verdragen.
8. Vervang tarweproducten
Ook tarwe bevat fructanen. Wil je toch graag brood en pasta eten? Kies dan voor een tarwevrije alternatief. Zo zijn glutenvrije pasta’s vaak op basis van maïs. Ook worden spelt, haver, rijst, gierst, boekweit en quinoa over het algemeen beter verdragen.
Er is geen goed of fout
Het Prikkelbare Darm Syndroom is zelfs voor artsen en wetenschappers nog een ingewikkelde aandoening. Zowel de klachten als de voedingsmiddelen die klachten triggeren zijn per persoon verschillend. Een perfect PDS-dieet bestaat er daarom op dit moment nog niet, maar met deze tips heb je al een redelijke basis! Merk je geen verlichting? Laat je dan eens doorverwijzen naar een diëtist.
